Antoni Mikołaj Matakiewicz

prezes TNK
Antoni Mikołaj Matakiewicz
 

Portret Antoniego Matakiewicza ze zbiorów Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego

Od 1809 r pełnił obowiązki zawodowe w służbie sądowej. W 1816, po otrzymaniu tytułu doktora obojga praw, związał się z Uniwersytetem Jagiellońskim, zajmując się jednocześnie pracą notarialną. W 1825, mianowany profesorem zwyczajnym prawa kryminalnego i postępowania cywilnego. W latach 1835-37 i 1839-41 wybrany dziekanem Wydziału Prawa, w okresie 1837-39 pełnił urząd rektora oraz prezesa Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Członek Towarzystwa Dobroczynności, Arcybractwa Miłosierdzia i Banku Pobożnego oraz Komitetu Budowy Kopca Tadeusza Kościuszki. Należał także do Towarzystwa Przyjaciół Muzyki, był członkiem korespondentem Towarzystwa Starożytników Północnych w Kopenhadze.

 

Animos labor nutrit

Wiek XIX przyniósł istotne zmiany w prawie karnym. Członkowie Towarzystwa Naukowego Krakowskiego aktywnie działali na tym polu publikując swoje głosy na łamach „Roczników”, np. Józef Januszewicz, Rozprawa o przestępstwach i karach (1820), Michał Koczyński, O dowodach w prawie karnem austryjackiem (1852). Nie sposób pominąć zasług w tej materii Antoniego Mikołaja Matakiewicza, ucznia Walentego Litwińskiego. Na krakowskiej uczelni wykładał prawo karne łącznie z procedurą karną, oddzielając je od procedury cywilnej. Zajmował się nie tylko prawem pozytywnym, ale i teorią, wykazując duże oczytanie wśród współczesnych mu teoretyków. Do planu studiów wprowadził ćwiczenia praktyczne z postępowania sądowego.

Piastował w latach 1816-18 urząd sekretarza Komisji Organizacyjnej Wolnego Miasta Krakowa. Za zasługi na tym polu w 1819 roku został odznaczony przez cara Aleksandra I Orderem Św. Stanisława IV kl., a w roku 1820 otrzymał od cesarza Franciszka złotą tabakierkę z cesarskimi inicjałami. Polityka nigdy nie znajdowała się w kręgu jego głównych zainteresowań, reprezentował jedynie w 1824 r., gminę Psary, a później Uniwersytet w sejmie Rzeczypospolitej Krakowskiej, z ramienia którego wszedł w skład Komisji Obrachunkowej w 1843 r. Czas i energię poświęcał głównie pracy społecznej. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. W Księdze Protokołów odnotowane są jego wystąpienia np. Uwagi nad karą więzienia (1818), Teoria przedawnienia w prawodawstwie kryminalnem (1825). W 1837 roku Matakiewicz wszedł w skład komisji opracowującej projekt nowego statutu Towarzystwa. Jego działalność jako prezesa podsumował Józef Brodowicz w następujący sposób:

…rektor Matakiewicz również okazał gorliwość w tej mierze, podniecając wedle możności ruch T[owarzystwa] N[aukowego] i przybierając doń nowych członków zewnętrznych….